Saint-Saëns - The Carnival of the Animals - VIII. Characters with Long Ears

Χαρακτήρες με μεγάλα αυτιά!

Όλα τα κομμάτια από το  Καρναβάλι των ζώων του Camille Saint-Saëns είναι εξαιρετικά χρήσιμα για το μάθημα της ενεργητικής ακρόασης στη μουσική σχολική πράξη. Είναι σύντομα σε διάρκεια, και τα παιδιά κατανοούν την έννοια του μοτίβου, της μουσικής φράσης, της μουσικής φόρμας καθώς και εξοικειώνονται με τον ήχο των οργάνων. Ταυτόχρονα ευαισθητοποιούν την αίσθηση της ακοής και της συγκέντρωσης  και επιπλέον βιώνουν την εμπειρία της έκθεσης με ασφάλεια μέσα στην ομάδα και ανακαλύπτουν νέο ηχητικό αλλά και σωματικό λεξιλόγιο. Στο σημερινό μάθημα θα ασχοληθούμε με το κομμάτι με το όνομα Χαρακτήρες με μεγάλα αυτιά ή αλλιώς οι Γάιδαροι.

 Δραστηριότητα 1η

Ακούμε το κομμάτι και ρωτάμε τα παιδιά ποιό ζώο νομίζουν ότι περιγράφει. Δεχόμαστε όλες τις απαντήσεις ως σωστές, άλλωστε η μουσική χωρά μέσα στης πολλές ερμηνείες. Τα παιδιά λένε συχνά ότι ακούγεται σαν ποντίκι, μάλλον λόγο του υψηλού τόνου του ήχου του βιολιού, αλλά έχουν και άλλες ιδέες όπως παπαγάλοι (!), κουνούπι κτλ. Τους λέμε λοιπόν ότι έχει χώρο για όλες τις απαντήσεις ωστόσο ο συνθέτης ήθελε να περιγράψει τον ήχο της φωνής των γαιδάρων, για αυτό και το κομμάτι ονομάζεται Χαρακτήρες με μεγάλα αυτιά! Αν τα παιδιά είναι μεγαλύτερα δίνουμε και την πληροφορία ότι ο συνθέτης ήθελε με μία χιουμοριστική διάθεση να συγκρίνει τους κριτικούς της μουσικής της εποχής του με γάιδαρους!!

Δραστηριότητα 2η

Αναγνωρίζουμε τα μουσικά όργανα: Δύο βιολιά που παίζουν εναλλάξ "αντιμιλώντας" το ένα στο άλλο.

Αν υπάρχει πρόσβαση σε προβολή 

Mπορούμε να δείξουμε στα παιδιά τα δύο βιολιά που παίζουν συνομιλώντας. Μπορούμε επίσης να δείξουμε στα παιδιά την παρτιτούρα έτσι ώστε να εξοικοιωθούν με την ιδέα της ανάγνωσης ενός μουσικού έργου.

Δραστηριότητα 3η

Ακούμε μία φορά το μοτίβο πάνω στο οποίο είναι βασισμένο όλο το έργο. Το περιγράφουμε. Μία ψιλή νότα staccato και δύο χαμηλότερες με μεγαλύτερη διάρκεια legato. Ζωγραφίζουμε ελεύθερα το μοτίβο. Έπειτα ακούμε όλο το κομμάτι και μετράμε πόσες φορές ακούγεται.(15) Επιτέλους σηκώνουμε τα παιδιά από το θρανίο!

Δραστηριότητα 4η: κινητικά παιχνίδια

Με τους χαρακτήρες  του Saint-Saëns, όπως με τα περισσότερα μουσικά κομμάτια οι κινητικές επιλογές είναι πάρα πολλές. Εδώ θα προτείνουμε ενδεικτικά μερικές.

Ατομική δραστηριότητα που κάνουμε όμως όλοι μαζί

Ζητάμε από τα παιδιά κάθε φορά που ακούν τον ψηλό ήχο να:

• Κάνουν σαν να έχουν λόξιγκα
• Τρομάζουν
• Χοροπηδούν ψηλά
• Ακουμπούν μία συμμαθήτρια ή έναν συμμαθητή τους και να απομακρύνονται
• Εκπλήσσονται κτλ

Στις χαμηλότερες νότες τους ζητάμε να:

• Λιώνουν
•  Κινούν μόνο ένα μέρος του σώματος του
• Κινηθούν κυκλικά
• Γίνουν ζυμαρένια κτλ

Παιχνίδι σε ζευγάρια

Το ένα παιδί είναι ένα παιχνίδι ή ένα ρομπότ, το άλλο βρίσκει το ρομπότ και....στους ψηλούς staccato ήχους το δεύτερο παιδί πατάει κουμπιά στο ρομπότ και στους χαμηλούς το ρομπότ ζωντανεύει και κινείται

• Τα παιδιά κινούνται χωρίς επαφή εναλλάξ, το ένα στον κοφτό ήχο το άλλο στον χαμηλό
• Αν υπάρχουν μουσικά όργανα. Πριν ξεκινήσει η μουσική το ένα παιδί κρατάει σε μία πόζα ένα χειροτύμπανο. Στους ψηλούς ήχους το δεύτερο παιδί χτυπά το χειροτύμπανο στους χαμηλούς το άλλο παιδί επανατοποθετείται

Παιχνίδι σε ομάδα

Φτιάχνουμε όλοι μαζί ένα σωματικό σχήμα, μία γραμμή έναν κύκλο, ένα ημικύκλιο

Αν τα παιδιά είναι όσα και τα μοτίβα τότε κινούνται ένα ένα σε κάθε μοτίβο. Αν είναι λιγότερα επιλέγουμε κάποια μοτίβα που κινούνται όλα μαζί και μετά εναλλάξ. Αν είναι περισσότερα τότε μοιράζονται δυο δυο κάποια μοτίβα!

Κινούνται σε κύμα.

Ανάλογα με την ηλικία

Όσο μεγαλύτερα είναι τα παιδιά τόσο οι κινητικές επιλογές είναι περισσότερες. Είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον να αφήσουμε τα παιδιά να προτείνουν κινητικές ιδέες αλλά και να φτιάξουν ομάδες για να πειραματιστούν με νέο κινητικό υλικό το οποίο τελικά θα παρουσιάσουν στους συμμαθητές και τις συμμαθήτριες τους. Αν υπάρχουν μουσικά όργανα μπορούμε να ζητήσουμε απο μεγαλύτερα παιδιά να συνθέσουν ένα μουσικό κομμάτι βασισμένο μόνο σε ένα μοτίβο!

Κλείνοντας:

Κάθε μία από αυτές τις δραστηριότητες γίνονται δεκτές από τα παιδια κάθε ηλικίας με ενθουσιασμό
Τα οφέλη είναι πολλά:
 γίνεται σαφής η ιδέα της μουσικής φόρμας, μέσα από την ιδέα ενός επίμονου μοτίβου και την τεχνική της πύκνωσης και αραίωσης του.

Eπιπλέον, όπως όλα σχεδόν τα ομαδικά παιχνίδια:

• ενθαρρύνεται η δημιουργικότητα και η συν-δημιουργία.
• ευαισθητοποιούμε την αίσθηση της ακοής.
• καλλιεργείται η έκφραση
• ενθαρρύνεται η φαντασία
• αντιμετωπίζενται ζητήματα έκθεσης
• πειραματίζόμαστε με τους κοινωνικούς ρόλους
• γινόμαστε ομάδα
• πειραματιζόμαστε με τα όρια και την υλικότητα του σώματός μας
• εκπαιδεύει τα παιδιά στην ενεργητική παρατήρηση
• είναι απολύτως διασκεδαστικό και απολαυστικό!!!!
• είναι παιχνίδι!